(P1) Marketing đã tận dụng các “lỗi” tư duy của con người như thế nào?

Đầu tiên phải nói đến các lỗi trong tư duy là gì?

Cognitive bias (định kiến nhận thức): Thói quen tư duy thuộc về bản chất, tâm lý con người, rất khó kiểm soát và nhận thức, do đó dẫn đến lỗi trong tư duy. Ví dụ “Confirmation bias”* (định kiến xác nhận) là “cha đẻ” của các nhận thức sai lầm vì nó làm cho chúng ta có xu hướng diễn giải những thông tin, dữ kiện mới sao cho “khớp” với các kinh nghiệm, lý thuyết, niềm tin và định kiến sẵn có. Và một khi có sự “không khớp”, chúng ta sẽ có xu hướng loại bỏ những sự thật, dữ kiện đó (disconfirming evidence). Hoặc khi chúng ta tin vào điều gì đó, chúng ta sẽ chỉ tìm kiếm những bằng chứng ủng hộ (confirming evidence) cho điều đó và cố tình che giấu những sự thật khác.

Fallacy (ngụy biện): Lỗi trong cách tư duy ví dụ như sự không nhất quán, sự không phù hợp của các lý lẽ hoặc cố tình loại bỏ các dữ kiện liên quan, đặt ra những giả định không phù hợp, không đầy đủ bằng chứng hoặc vi phạm những nguyên tắc của tư duy phản biện…

Và thông thường cognitive bias có thể trở thành fallacy và ngược lại.

Hầu hết cognitive bias và fallacy sẽ làm giảm chất lượng tư duy nhưng các Marketer và các nhà Quảng cáo thật sự đã rất tinh tế và khôn ngoan khi tận dụng các “sai lầm”về mặt nhận thức(trong vô thức) để tạo ra sự kết nối và gây ảnh hưởng lên tiềm thức các đối tượng khách hàng mục tiêu.

Dù biết rằng các Marketer đang “lợi dụng” những điểm yếu của bạn để bán được nhiều sản phẩm hơn, nhanh hơn thì cũng đã sao bởi thế giới này sẽ rất nhàm chán nếu một sớm mai bạn thức dậy bước vào siêu thị và phải lựa chọn giữa 10 sản phẩm kem đánh răng, 20 sản phẩm dầu gội, 30 sản phẩm sữa tắm, 40 sản phẩm mì gói (với bao bì tương tự nhau chỉ khác tên gọi)… mà không có bất kỳ đầu mối nào về việc sản phẩm đó có phù hợp với nhu cầu của bạn hay không hay lý do tại sao bạn chọn nó mà không phải là sản phẩm khác… Bởi cuối cùng thì tất cả chúng ta đều cần các lý do để lý giải cho hành động của mình và Marketing giúp bạn làm điều đó.